Neem contact met ons op
Nieuwe titel
Ik denk, dus ik besta – een fabeleuze dwaling
René Descartes’ beroemde uitspraak "Cogito, ergo sum", oftewel "Ik denk, dus ik besta", heeft de filosofie diepgaand beïnvloed. Het wordt vaak gezien als de ultieme bevestiging van ons bestaan: als we denken, dan moeten we wel bestaan. Maar als we iets dieper kijken, blijkt dat we een belangrijk deel van zijn boodschap over het hoofd hebben gezien. Misschien zei Descartes niet alleen dat ons denken ons bestaan bevestigt, maar vooral dat het twijfelen ons denken aanstuurt. Het is de twijfel die ons laat denken, niet de zekerheid.
De fabel die we missen
Een fabel is geen gewoon verzinsel; het is een zoektocht naar universele waarden die niet afhankelijk zijn van cultuur of persoonlijke meningen. Het is een dynamisch proces van herontdekking, waarin oude overtuigingen ter discussie worden gesteld en nieuwe mogelijkheden zich aandienen. De fabel nodigt ons uit om verder te kijken dan wat we op het eerste gezicht zien en om ruimte te creëren voor wat nog ontdekt moet worden.
Wanneer we Descartes’ "Cogito, ergo sum" interpreteren, zien we vaak alleen de bevestiging van ons bestaan door denken. Maar als we zijn boodschap vanuit een ander perspectief bekijken, kunnen we misschien ontdekken dat de werkelijke kracht van zijn uitspraak ligt in de onderliggende uitnodiging om te twijfelen als een weg naar bewustzijn.
In plaats van vast te houden aan de zekerheid van ons bestaan, moedigt Descartes ons aan om te twijfelen aan alles wat we voor waar aannemen. Het is die twijfel die ons bewustzijn wakker maakt, die ons in staat stelt om de werkelijkheid niet simpelweg te accepteren zoals die is, maar als iets dat we voortdurend kunnen onderzoeken. En juist in die ruimte van twijfel bevindt zich de fabel – het domein van mogelijkheden, vernieuwing en creativiteit.
De verloren weg tussen Fabel en Babel
De wereld van Babel wordt gekarakteriseerd door systemen, structuren en gevestigde waarheden. In Babel is alles vastgelegd: regels, wetten, machten en waarheden. Het is een wereld waar we niet twijfelen aan de bestaande orde, omdat alles al in beton gegoten lijkt te zijn.
De fabel daarentegen vraagt om ruimte voor dynamiek, ontwikkeling en innovatie. Het is de wereld van wat zou kunnen zijn, van openheid voor nieuwe perspectieven en mogelijkheden. De fabel nodigt ons uit om verder te kijken dan de grenzen van het bestaande, naar de ruimte waar verandering en creativiteit mogelijk zijn.
Paradoxaal twijfelen met democratische waarden
De democratische waarden vormen een helder en logisch raamwerk waarmee we constructief en logisch kunnen twijfelen. Wanneer we twijfelen over de extremen van deze waarden – bijvoorbeeld absolute vrijheid versus totale controle, volledige gelijkheid versus ongelijkheid, of de grenzen van rechtvaardigheid versus onrecht – kunnen we juist een helder en logisch raamwerk voor twijfel ontwikkelen. We kunnen dan onze huidige situatie vergelijken met deze uitersten, en zo ontdekken waar we ons bevinden en waar we naartoe zouden kunnen bewegen.
Het is deze paradoxale twijfel die ons de ruimte geeft om een goed doordachte afweging te maken. Het vraagt ons om te twijfelen tussen de uitersten, niet in een abstracte of ondoordachte manier, maar juist systematisch. Hoe verhouden vrijheid en controle zich tot elkaar? Waar ligt de balans tussen gelijkheid en ongelijkheid, en wat betekent rechtvaardigheid in de praktijk? Door deze vragen te stellen en te twijfelen tussen de extremen, krijgen we een helder beeld van de complexiteit van onze democratische systemen en kunnen we beter inschatten waar we willen staan en hoe we daar kunnen komen.
De kracht van systematische twijfel
Wanneer we het twijfelen van Descartes combineren met de paradoxen van democratische waarden, krijgen we niet alleen een filosofische oefening, maar een praktisch, logisch en systematisch raamwerk om de wereld om ons heen te begrijpen en te verbeteren. In plaats van vast te blijven zitten in het idee dat we weten hoe democratie werkt, kunnen we elke waarde binnen dit systeem ter discussie stellen. We kunnen zoeken naar wat er ontbreekt, wat beter kan, en wat we nog niet hebben overwogen.
Door op deze manier te twijfelen, creëren we ruimte voor diepere inzichten en creatieve oplossingen. Het stelt ons in staat om te zien waar we ons bevinden ten opzichte van de ideale democratie, en hoe we deze in de praktijk kunnen benaderen – niet door rigide vast te houden aan traditionele opvattingen, maar door een open, dynamische benadering van de waarden die onze samenleving zouden moeten kenmerken.
Conclusie: De weg naar Fabel en een dynamische democratie
De twijfel die Descartes ons aanreikte is meer dan alleen een filosofisch concept; het is een sleutel tot het herstel van de balans tussen Fabel en Babel. Het is de twijfel die ons uitnodigt om niet vast te houden aan wat we denken te weten, maar om opnieuw te kijken naar wat we als vanzelfsprekend beschouwen.
Niet zomaar twijfelen, maar paradoxaal twijfelen: twijfelen tussen extreme mogelijkheden. Op dat fundament is DENKWIJZER ontwikkeld. DENKWIJZER leert je paradoxaal denken. Een techniek waarmee je niet alleen kijkt naar wát er gebeurt, maar vooral naar waarom, met welk effect en in wiens voordeel. Het helpt je ook fakenews en desinformatie te herkennen zonder te vervallen in complottheorieën of angstdenken, en het toont je de weg naar het alternatief: open en transparant leiderschap.
Ben je benieuwd hoe je logica aanbrengt met de wijsheden van Descartes en de oude grieken? Neem dan eens een kijkje op tuinvaneinstein.nl.
👉 Democratie: een objectieve fabel
👉 Keer hier terug naar de
INDEX
